Άσυλο, Νομική και "Μεταναστευτικό"

Συνέβη το εξής απλό και συνηθισμένο γεγονός: 300 περίπου άνθρωποι με κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ τους μέσα από διαδικασίες αυτοοργάνωσης συναποφάσισαν να ξεκινήσουν μία διαμαρτυρία με μια σειρά αιτημάτων. Επέλεξαν τις δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας για να πραγματοποιήσουν το εγχειρημά τους και όπως συμβαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις προχώρησαν σε διαδικασίες δημοσίευσης των προθέσεων τους προς αναζήτηση πολιτικών δυνάμεων που μπορούν να συμπαρασταθούν σε επίπεδο πληροφόρησης και βοήθειας - υλικής και ηθικής. Η τακτική τους αυτή δε διέφερε σε τίποτα από ανάλογα εγχειρήματα άλλων αντίστοιχων ομάδων ανθρώπων στο παρελθόν και ελπίζω και στο μέλλον. Δε διέφερε σε τίποτα από απολυμένους συμβασιούχους που κάνουν κατά καιρούς απεργία πείνας σε αυτοσχέδια αντίσκηνα σε διάφορα κεντρικά σημεία των Αθηνών ή αδιόριστων εκπαιδευτικών που πέτυχαν σε κάποιες εξετάσεις του ΑΣΕΠ. Δε διέφερε σε τίποτα από αντίστοιχες ενέργειες των σεισμόπληκτων του 1999 ή των νησιωτών της άγονης γραμμής. Ο τρόπος που επέλεξαν να φτάσουν στην Αθήνα δε διέφερε σε τίποτα από τον τρόπο που επέλεξαν οι φορτηγατζήδες της Κρήτης στο περίφημο εκείνο επεισόδιο με τον Παπανδρέου να κλαίει από τα δακρυγόνα στο λιμάνι του Πειραιά ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μόνο σε ένα πράγμα διέφεραν. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν ελληνική υπηκοότητα και πολιτικά δικαιώματα. Για να διαμείνουν μόνιμα στην Ελληνική Επικράτεια πρέπει να εφοδιάζονται κάθε χρόνο με την πράσινη κάρτα παραμονής, για την οποία απαιτούνται πια 150 ενσημα σε συνθήκες κρίσης και έξαρσης της μαύρης εργασίας - όταν το 1998 σε συνθήκες ανάπτυξης και προολυμπιακού οργασμού αρκούσαν μόλις 40.

Αυτή είναι η μόνη διαφορά τους από όλους τους υπόλοιπους, δυστυχώς αρκετή για να στιγματίσει τον αγώνα τους με τέτοιο τρόπο ώστε όλες οι ομοιότητες με τις προαναφερθείσες ομάδες ανθρώπων να γίνουν ασήμαντες στα μάτια και στα αυτιά τόσο των μέσων μαζικής ενημέρωσης και συμπερασματικά και της κοινής γνώμης, όσο και της συντριπτικής πλειοψηφίας του πολιτικού φάσματος. Για να κατανοήσουμε όμως τον παραλογισμό που ζούμε τις 2 αυτες βδομάδες αλλά και να στηριχτεί με επιχειρήματα η πολιτική θεση του παρόντος άρθρου πρέπει να τονιστεί το προφανές. Το γεγονός δηλαδή πως μιλαμε για μια ομάδα ανθρώπων που ζει και εργάζεται στη χώρα αυτή και οργανώνει μια διαμαρτυρία με πολιτικά αιτήματα. Πως δεν πρόκειται δηλαδή για τους τελευταίους 300 που πέρασαν ένα ναρκοπέδιο του Έβρου ή που ξεβράστηκαν από μια σάπια βαρκά σε ένα νησί του Αιγαίου πριν από 20 ημέρες. Συμπερασματικά, η ποινική δίωξη που ασκήθηκε εναντίον μελών της Επιτροπής Αλληλεγγύης για "παράνομη διακίνηση λαθρομεταναστών" αποτελεί μια ακόμα ντροπιαστική απόφαση ενός δικαστικού συστήματος που ενεργεί πια απροκάλυπτα κάτω από τις εντολες της πολιτικής εξουσίάς. Σε αντιστοιχία, η πολιτικής φύσεως κατηγορία του "αυτόκλητου συμπαραστάτη" που προσάπτεται στους ίδιους ανθρώπους δεν έχει καμία σοβαρή βάση καθώς ο όρος "αυτόκλητος" ανατρέπεται από τα ίδια τα γεγονότα. Δυστυχώς δεν προήλθε μόνο από την ακροδεξιά και τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ, αλλά και από τον υποτιθέμενο "προοδευτικό χώρο", καθώς τη διαβάσαμε τόσο στα σημειώματα της Ελευθεροτυπίας όσο και στις ανακοινώσεις της Δημοκρατικής Αριστεράς. Και αν το δικαστικό ζήτημα που προκύπτει είναι δευτερεύον - συνηθισμένα τα βουνά από τα χιόνια - το φαινόμενο να βλέπουμε κομμάτια της λεγόμενης "άλλης αριστεράς" να μην παίρνουν σαφή θέση υπέρ των μαχητών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν μια δυσάρεστη έκπληξη, δείγμα κι αυτή της μετατόπισης των κοινωνικών τάσεων προς αυταρχικότερες συντηρητικότερες θέσεις.

Η επιλογή της Νομικής Σχολής - ενός από τους φυσικούς χώρους για την πραγμάτωση μιας πολιτικής διαμαρτυρίας με νομικά αιτήματα - επίσης λοιδορήθηκε από τα γνωστά προπαγανδιστικά μέσα τα οποία προσπάθησαν να αποκρύψουν το γεγονός πως το κτίριο που επιλέχθηκε δεν είναι σε χρήση και δεν υπήρχε πραγματικός λόγος για παύση της λειτουργίας της σχολής. Το επιχείρημα δε περί προστασίας της δημόσιας υγείας ανήκει στη σφαίρα του απροκάλυπτου ρατσισμού καθώς στηρίζεται στην συνεπαγωγή μετανάστης-->βρώμικος-->άρρωστος, ενώ την ίδια στιγμή οι προσωπικές μαρτυρίες όλων βεβαιώνουν πως το εν λόγω κτίριο ουδέποτε υπήρξε καθαρότερο όσο τις ημέρες της διαμονής των μεταναστών σε αυτό και όσοι γνωρίζουν τα ενδοπανεπιστημιακά προβλέπουν πως ποτέ δε θα υπάρξει τόσο καθαρό στο μέλλον. Το αποκορύφωμα όμως των ακροβασιών που επιστρατεύτηκαν είτε για να στηρίξουν με επιχειρήματα την κρατική επιλογή της καταστολής της κατάληψης του κτιρίου της Νομικής είτε για να δικαιολογήσουν μια πολιτική θέση ισορροπιών και ουδετερότητας, αποτέλεσαν τα όσα ελέχθησαν και γράφτηκαν περί πανεπιστημιακού ασύλου και ειδικότερα η απόπειρα εξομοίωσης της έννοιας του πανεπιστημιακού ασύλου με την έννοια της "ελεύθερης διακίνησης των ιδεών". Σαν να μη γνωρίζουν οι φορείς αυτού του άτοπου επιχειρήματος πως η "ελεύθερη διακίνηση των ιδεών" προστατεύεται από το Σύνταγμα της χώρας και άρα δεν απαιτείται κανένα πανεπιστημιακό άσυλο για να τη διασφαλίσει. Σαν να μη γνωρίζουν πως ιστορικά το πανεπιστημιακό άσυλο, ακόμα και όταν ήταν εθιμικό πριν τη νομική κατοχύρωσή του το 1982, είχε πολύ πιο ευρεία έννοια από αυτή της "ακαδημαϊκής ελευθερίας". Είναι προφανές για όποιον σκέφτεται λογικά πως το πανεπιστημιακό άσυλο έχει λόγο ύπαρξης μόνο στην περίπτωση που προστατεύει οποιονδήποτε αδύναμο και κυνηγημένο, ακτιβιστή ή επαναστάτη όπως και αν ορίσουμε τους όρους αυτούς. Μόνο αν προστατεύει οποιονδήποτε ζητήσει την προστασία του χωρίς προϋποθέσεις και εξαιρέσεις έχει νόημα. Όσοι λοιπόν κόπτονται για την προστασία του, ένα τέτοιο άσυλο θα έπρεπε να υπερασπίζονται. Γιατί το άλλο "εκσυγχρονισμένο" άσυλο δεν έχει λόγo ύπαρξης και αν είναι να ορίζεται ως τέτοιο, καλύτερα να καταργηθεί και να μην υπάρχει καθόλου.

Η προπαγάνδα των μέσων έκανε ό,τι μπορούσε για να προετοιμαστεί το έδαφος πριν από τη νύχτα της 27ης προς την 28η Ιανουαρίου. Η προειλημμένη απόφαση της εκκένωσης της Νομικής με κάθε τρόπο και κάθε κόστος έπρεπε να βρει την κοινή γνώμη έτοιμη για το πιο ακραίο ενδεχόμενο, την εισβολή δηλαδή των ΕΚΑΜ στο κτίριο της Νομικής με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Εκτίμησή μου είναι πως το κράτος εκείνη τη νύχτα δε θα δίσταζε ακόμα και μπροστα στο ενδεχόμενο αιματοχυσίας. Άλλωστε, οι μόνοι εκπρόσωποι του εκείνη τη νύχτα ήταν οι διμοιρίες των ΜΑΤ, η ομάδα ΔΙΑΣ και τα ΕΚΑΜ που είχαμε να τα δούμε ως όργανα καταστολής σε δράση από τη ΝΑΤΟική απόβαση στον Πλαταμώνα στα πλαίσια της επίθεσης εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, λίγες μέρες πριν από τις ευρωεκλογές του 1999, όταν και κλήθηκαν να απωθήσουν εκατοντάδες ανθρώπων από το χώρο της απόβασης, στην πλειοψηφία τους μέλη του ΚΚΕ - που συνήθως δεν αποτελούν θύματα βίαιης καταστολής. Όσοι ήταν παρόντες τότε και θυμούνται τον τρόπο δράσης τους θα περίμεναν τα χειρότερα, ειδικά με το δεδομένο πως θα δρούσαν σε κλειστό χώρο. Η επιστράτευση αρχικά του πρύτανη σε ρόλο διαπραγματευτή της ΕΛ.ΑΣ και εν συνεχεία του ιδιοκτήτη του περιβόητου ακινήτου της συμβολής των οδών Πατησίων και Ηπείρου σε συνδυασμό με την απόλυτη σιγή εκ μέρους των πολιτικών (Υπουργείο Παιδείας, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης), διοικητικών (Πρυτανικό Συμβούλιο) και συνδικαλιστικών (φοιτητικές παρατάξεις, σωματεία καθηγητών) θεσμών που εμπλέκονται ήταν πρωτόγνωρη. Η αποσιώπηση του γεγονότος πως οι φοιτητικές παρατάξεις - της ΔΑΠ συμπεριλαμβανομένης - είχαν συνυπογράψει την παραχώρηση του κτιρίου - πριν αρχίσει η τρομοκρατία των μέσων και αρχίσουν να λακίζουν - επίσης αξιοσημείωτη. Δε θα είμαι εγώ αυτός που θα κρίνει την επιλογή της αποδοχής της πρότασης για μεταστέγαση στο άθλιο ημιυπόγειο του κτιρίου της οδού Πατησίων που στερείτο τουαλέτας και τρεχόμενου νερού και είναι τόσο μικρό που έχει αναγκάσει αρκετούς εκ των απεργών πείνας να κοιμούνται στην αυλή μέσα στο κρύο και τη βροχή. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες εκείνο το βράδυ και η πρόταση έγινε δεκτή. Αυτοί που ήταν παρόντες ας κρίνουν. Ούτε αξιζει να σταθούμε στην εμετική προπαγάνδα που ακολούθησε και επέμενε να παρουσιάζει το κτίριο αυτό περίπου ως παλάτι. Από ένα σημείο και πέρα, κουράζεται κανεις να καταγράφει τα αίσχη των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Αντ' αυτού, ξεπερνώντας για λίγο το συγκεκριμένο γεγονός - αν και η αγωνία παραμένει για το μέλλον των απεργών πείνας και την επιτυχία του αγώνα τους - αξίζει να ανοίξει κανείς μια γενικότερη συζήτηση περί "μεταναστευτικού".

Η κυβέρνηση κατηγορείται από πολλούς για έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής. Μεταναστευτική πολιτική όμως υπάρχει, είναι συγκεκριμένη και μάλιστα κοινή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτή η πολιτική θέλει τους μετανάστες εγκλωβισμένους ουσιαστικά στις χώρες υποδοχής τους, θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης σε συνθήκες ανάπτυξης, ενώ σε συνθήκες κρίσης παραμένοντες σε καθεστώς περιορισμένης νομιμότητας. Αυτό έχει οδηγήσει στο απάνθρωπο φαινόμενο ποινικοποίησης ανθρώπων για κάτι που είναι και όχι για κάτι που πράττουν. Το "αδίκημά" τους είναι διαρκές και δεν παραγράφεται ποτέ. Η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας δε που αμφισβητεί τη συνταγματικότητα του σχεδίου νόμου για περιορισμένη νομιμοποίηση κάποιων από τα παιδιά αυτών των ανθρώπων που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα μετατρέπει το υποτιθέμενο αδίκημά τους σε κληρονομικό! Οι ακραίες φωνές που ζητούν τη μαζική απέλασή τους εκτός από ρατσιστικές είναι και αφελείς καθώς κάτι τέτοιο είναι αδύνατο για πολιτικούς, οικονομικούς και φυσικά ανθρωπιστικούς λόγους. Η ρευστότητα της διεθνούς κατάστασης είναι δεδομένο πως θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της κινητικότητας των πληθυσμών. Ιστορικά, η μετανάστευση ήταν πάντα έντονη και απαραίτητη για την επιβίωση των πληθυσμών τόσο λόγω φυσικών φαινομένων όσο και λόγω πολιτκών ανακατατάξεων, πολέμων και οικονομικών ανισοτήτων. Ακόμα και η συνεχιζόμενη απότομη αλλαγή των κλιματικών δεδομένων είναι πιθανον να οδηγήσει σε ανάγκη μετατόπισης πληθυσμών στο άμεσο μέλλον. Κάθε λογικός άνθρωπος καταλαβαίνει πως η δημιουργία διακρατικών φρουρίων στο σημερινό κόσμο είναι άτοπη και αναποτελεσματική. Ο εκφασισμός των κοινωνιών και η άνοδος του ρατσισμού σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης είναι φαινόμενα για τα οποία η ιστορία μας έχει διδάξει. Οδήγησαν στην καταστροφή. Η διευκόλυνση των μεταναστευτικών ρευμάτων, η νομιμοποίηση όλων των μεταναστών που διαμένουν μέσα στα σύνορα των αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών και η χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων ώστε να μεταφερονται ελεύθερα - και αυτοί και εμείς - προς τα μέρη εκείνα στα οποία οι συνθήκες επιτρέπουν την αξιοπρεπή επιβίωση, είναι μονόδρομος.