"Όσα κοτέτσια και να χτίσουν..." - Για τον Μιχάλη Πρωτοψάλτη

Wednesday, May 21, 2014

0 comments
Έχω μπροστά μου το βιβλίο του Τάσου Δαρβέρη, το κατέβασα από τα βάθη της βιβλιοθήκης μου, εκείνη την έκδοση που το πρώτο 16σέλιδο είναι διπλό και το δεύτερο λείπει, το τρομερό αφήγημα για τη χούντα με τις περιπέτειες του Λάμπρου και τις απογοητεύσεις του. Από αυτό το βιβλίο κατάλαβα πως η κοινωνία δεν είχε ιδιαίτερο πρόβλημα με τους συνταγματάρχες - όπως δεν έχει και σήμερα ιδιαίτερο πρόβλημα με τους φασίστες - εκεί κατάλαβα γιατί η αριστερά στην Ελλάδα συμπεριφερόταν με αυτόν τον τρόπο στα γαλήνια χρόνια του τέλους της δεκαετίας του 90 και στα πρώτα χρόνια του νέου αιώνα. Αυτό το βιβλίο μου το είχε κάνει δώρο ο Μιχάλης, γιατί "έχει λάθος στην εκτύπωση και ούτως ή άλλως όποιος ήταν να το αγοράσει το έχει ήδη πάρει", τα ψέματα που σκαρφιζόταν κάθε φορά για να σου χαρίσει κάτι. Έχω δύο αντίτυπα, το ένα το έχω δώσει σε κάποιον φίλο, μπορεί να είχα και τρία κάποια στιγμή στο σπίτι, κάποιος από τους συγκατοίκους μου μάλλον έφερε ένα, μετά χαρίσαμε ένα σε κάποιον σύντροφο και πάει λέγοντας. Έχουν περάσει πάνω από 10 χρόνια από τότε, ίσως και 15 αν και βλέπω τώρα ότι τη συγκεκριμένη δεύτερη έκδοση την έβγαλε το 2002, οπότε μάλλον κάπου τότε ήτανε, πάντα πίσω από ένα πάγκο του Βιβλιοπελάγους, έτσι τον θυμάμαι τον Μιχάλη.

Όταν κατηφόρησα στην Αθήνα τον είχα ψάξει γιατί στη Θεσσαλονίκη διάβαζα μετά μανίας τα Άνθη του Κακού που ήταν πολύ διαδεδομένα, όλα τα παλιά τεύχη κυκλοφορούσαν από χέρι σε χέρι όπως και τα άλλα θρυλικά περιοδικά που άρχισε να βγάζει ο χώρος στη δεκαετία του 80, την Ora Nihil, το Νησί της Αλφαβήτου και το Πεζοδρόμιο. Ή τα βιβλιαράκια του Μπούκτσιν, "Τι είναι Κοινωνική Οικολογία" που δημιουργούσαν τις πρώτες ρωγμές στην μετεφηβική αναρχική ορθοδοξία μου. Ο Μιχάλης σιχαινόταν την ορθοδοξία και κυρίως τη "δική μας" ορθοδοξία, τον μιλιταρισμό του χώρου δεν τον μπορούσε και γι αυτό κάποια στιγμή μας είπε πως "η πολιτική βία είναι πάντα φασιστική" ξέροντας πως όλοι θα διαφωνούσαμε με αυτό - και τώρα διαφωνούμε - αλλά και την ομοφωνία σιχαινόταν. Αν τον πετούσες σε ένα λάκκο με χίπιδες είμαι σίγουρος πως θα τους έλεγε για τον Νετσάγιεφ για να τους τη σπάσει. Αυτός ήθελε να διατηρήσουμε πάση θυσία το ηθικό πλεονέκτημα απέναντι σε όλους, το αλφάδι να είναι το σημάδι του δίκαιου. Θα αλλάξουμε τον κόσμο όλο χωρίς να πειράξουμε κανέναν, έλεγε.



Με είχε πετύχει κανά δυο φορές στον Σάκη και πάντα ενδιαφερόταν για το τί διάβαζα, πάντα ενδιαφερόταν για το τί διάβαζαν όλοι. Βιβλιόφιλος φανατικός, μοναδικός στο είδος του - σε μια ιδανική κοινωνία θα ήταν ο βιβλιοθηκονόμος της Βιβλιοθήκης του Λαού ο Μιχάλης. Όταν έβγαλε το βιβλίο του Μπούκτσιν για τους Ισπανούς Αναρχικούς πρόσφατα, μου είχε πει γελώντας χαιρέκακα πως είναι το βιβλίο που κλέβουν πιο πολύ από την Πρωτοπορία. Σαν να πήρε εκδοτικό βραβείο ήταν γι αυτόν, ήταν μεγάλο όνειρο να το εκδώσει αυτό το βιβλίο. Θα τους ριζοσπαστικοποιήσουμε όλους με τα βιβλία, τα αναρχικά βιβλία είναι το υπερόπλο, έλεγε. Κανένας άλλος εκτός από μας δεν έχει τέτοιο όπλο στα χέρια του. Ο ιδεαλισμός του μπορούσε να εμπνεύσει, το πάθος του αυτό για τη διακίνηση των ιδεών που όμοιο του δεν έχω συναντήσει σε άνθρωπο. Μαύρη μέρα η σημερινή που μας έφυγε, από την άλλη κάτι τέτοιες μέρες καταλαβαίνει κανείς πως όσο γεννιούνται και ζουν τέτοιοι άνθρωποι δε μπορεί να μας νικήσει κανείς. Πάντα θα υπάρχουμε γιατί μόνο σε μας μπορούν να επιβιώσουν και να λειτουργήσουν άνθρωποι σαν τον Μιχάλη. Οπουδήποτε αλλού θα αηδίαζαν. Είμαστε το φυσικό θερμοκήπιο για ανθρώπους τέτοιας ποιότητας. Γι αυτό και όσα κοτέτσια και να χτίσουν, ο κόκορας πάντα θα λαλεί.

"Τι έχετε να προσάψετε στον κύριο Καμίνη λοιπον?" - Ανδρέας Παπαδόπουλος, ΔΗΜΑΡ

Monday, May 19, 2014

0 comments

Εύγλωττο το ερώτημα του κυρίου Παπαδόπουλου, τελικά αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για να αρχίσω να γράφω αυτό το κείμενο. Ας αναφέρω απλά την πλήρη αδυναμία των διάφορων απίθανων τύπων που στέλνει ο ΣΥΡΙΖΑ στα πάνελ να το απαντήσουν. Στερούνται τόσο το τσαμπουκά όσο και την οξυδέρκεια να το κάνουν στις σημερινές τηλεοπτικές συνθήκες όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί. Ας βάλω λοιπόν τον εαυτό μου στο πάνελ αυτό και ας απαντήσω εγώ στον κύριο Παπαδόπουλο.

Στον Καμίνη έχουμε να προσάψουμε την υποκριτική και μονόπλευρη επίκληση της "νομιμότητας". Αυτή η "νομιμότητα" μετατρέπεται σε ιερό λάβαρο όταν καταστέλλει το εγχείρημα της Δημοτικής Αγοράς Κυψέλης που μετέτρεψε έναν τόπο μέσα σε μια υποβαθμισμένη περιοχή που ελέγχουν λογιών λογιών μαφίες σε έναν ζωντανό χώρο δημιουργίας. Πρώτο κριτήριο είναι η "νομιμότητα" όταν ο Δήμος προσφέρει απλόχερα τις πολιτικές του πλάτες στις δυνάμεις καταστολής για να καταστείλουν έναν από τους πιο ιστορικούς και ζωντανούς χώρους του κέντρου της Αθήνας, τη Βίλα Αμαλίας που είχε αντέξει όλους τους δημάρχους της δεξιάς, προσφέροντας έτσι την ευρύτερη περιοχή πεσκέσι στο πιάτο της Χρυσής Αυγής και τα τάγματα εφόδου της αφού εξουδετέρωσε τους μόνους αντιπάλους τους στο δρόμο. Η ίδια "νομιμότητα" όμως εξαφανίζεται ως ιδέα όταν μιλάμε για την αποκλεισμένη από τους φασίστες παιδική χαρά του Αγίου Παντελεήμονα. Η ίδια "νομιμότητα" καταστρατηγείται όταν ο Δήμος αρνείται να αρδεύσει τα ίδια του τα πάρκα επειδή η κοινωνία των Πατησίων εμποδίζει την εκμετάλλευσή τους από τις φίλιες εταιρείες Real Estate.

Έχουμε να προσάψουμε στον κύριο Καμίνη το ότι έστειλε τα ΜΑΤ για να αντιμετωπίσουν μια χούφτα αστέγων που αναζήτησαν στέγη σε Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων που τελούσε σε αχρηστία. Έχουμε να του προσάψουμε το ότι ξήλωσε τα παγκάκια στην πλατεία Κλαυθμώνος για να μην κοιμούνται σε αυτά οι άστεγοι. Έχουμε να προσάψουμε στον κύριο Καμίνη το ότι έχει προχωρήσει σε στοχευμένες αναπλάσεις εκεί όπου οι ιδιοκτησίες τριγύρω ανήκουν σε εταιρείες Real Estate ενώ αρνείται να πράξει το ίδιο όπου υπάρχει μικροϊδιοκτησία πολιτών. Έχουμε να προσάψουμε στον κύριο Καμίνη την στρατιωτικοποίηση της Δημοτικής Αστυνομίας στο όνομα της καταπολέμησης του "παρεμπορίου" ταυτίζοντας το λόγο του με αυτόν της αντιδραστικής δεξιάς που θέλει να κόψει κάθε δυνατότητα στους μετανάστες της πόλης μας να βγάλουν ένα έστω πενιχρό μεροκάματο πουλώντας προϊόντα σε αυτοσχέδιους πάγκους, σπρωχνοντάς τους έτσι στην παραβατικότητα. Η στρατιωτικοποιημένη αυτή Δημοτική Αστυνομία έβαψε τα χέρια της με αίμα όταν οδήγησε στο θάνατο μετανάστη από τη Σενεγάλη στις γραμμές του τρένου στο Μοναστηράκι.

Αλλά κυρίως στον κύριο Καμίνη έχουμε να προσάψουμε την ανάδειξη της λογιστικής αντίληψης των πραγμάτων στον μεγαλύτερο Δήμο της Αθήνας. Την ιδεολογικοποίηση του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού του Δήμου Αθηνών. Στο όνομα της οικονομικής τακτοποίησης ο κύριος Καμίνης έγινε το πιο πειθήνιο όργανο της λογικής της λιτότητας.  Αυτό πολλοί μπορεί να το θεωρούν προτέρημά του παρασυρόμενοι από ιστορίες διαφθοράς που αφθονούν στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όμως αυτή η ιδέα, αυτή η πολιτική θέση, αποτελεί το μεγαλύτερο χτύπημα κατά της ιδέας του κοινωνικού κράτους στην πραγματικότητα. Ο νεοφιλελευθερισμός είναι αυτός που θέλει οι επιμέρους δημόσιοι οργανισμοί να έχουν ισοσκελισμένα έσοδα-έξοδα πάση θυσία άσχετα με το γεγονός πως από αυτό πλήττονται οι φτωχοί. Οι θιασώτες του κοινωνικού κράτους από την άλλη θέλουν το κράτος να χρηματοδοτεί έξτρα τους οργανισμούς αυτούς για να μπορούν να βοηθήσουν αυτούς που έχουν ανάγκη. Γι αυτό πληρώνουμε φόρους άλλωστε στο κεντρικό κράτος. Και φόρους πληρώνουν - ή μάλλον πρέπει να πληρώνουν - αυτοί με τα μεγαλύτερα εισοδήματα. Ο ισοσκελισμός λοιπόν αυτός των προϋπολογισμών δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά μεταφορά κεφαλαίου από τους φτωχούς στους πλούσιους.

Εντύπωση θα κάνει σε πολλούς που δεν κατοικούν στην Αθήνα το ότι έχουμε να προσάψουμε στον κύριο Καμίνη και την κατηγορία του βλαχοδήμαρχου. Τον τελευταίο μήνα πριν τις εκλογές είδαμε να ασφαλτοστρώνονται κεντρικοί δρόμοι, να εμφανίζονται ξαφνικά κάδοι ανακύκλωσης, να καθαρίζονται τακτικότατα οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια από συνεργία του δήμου και όλα αυτά τα παραδοσιακά που γίνονται πάντα τον τελευταίο μήνα πριν από τις εκλογές. Αυτά απέχουν πολύ από το αριστοτεχνικά στημένο προφίλ του.

Έχουμε να προσάψουμε στον κύριο Καμίνη το ότι είδε με μεγάλη συμπάθεια τη δημιουργία στρατοπέδων συγκέντρωσης για μετανάστες γιατί θεώρησε ότι έτσι καθαρίζει η πόλη του. Αυτό δεν τον κάνει ούτε αριστερό, ούτε δημοκράτη.

Οι λάμπες έξω από το σπίτι μου τρεμοπαίζουν εδώ και 2 χρόνια περίπου, η πόλη μυρίζει κάτουρο από τα Πατήσια μέχρι το Θησείο, το πάρκινγκ παραμένει ένας γολγοθάς για όσους οδηγούν και η πεζή μετακίνηση ένας γολγοθάς για εμάς τους υπόλοιπους, τυφλοί και ΑΜΕΑ είναι αδύνατον να πάνε οπουδήποτε, το πεδίον του Άρεως παραμένει καταπατημένο από τον κύριο Κυριακού. Οπότε ας αντιστρέψουμε το ερώτημα: "Εκτός από την περιβόητη και πολυδιαφημισμένη οικονομική τακτοποίηση - που μένει να αποδειχτεί και στο μέλλον αν ισχύει όντως - και το κυνήγι πέντε-δέκα φουκαριάρηδων που προσπαθούν να ζήσουν πουλώντας δυο τσάντες και δυο κολόνιες, ο κύριος Καμίνης, κύριε Παπαδόπουλε, τί ακριβώς καλό έχει κάνει και σας αρέσει τόσο?"

Ο κύριος Καμίνης - αντίθετα από αυτό που θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε τα ΜΜΕ και οι πολιτικές δυνάμεις που τον υποστηρίζουν - δεν ήταν κάτι ιδιαίτερο. Ήταν ένας δήμαρχος σαν όλους τους άλλους. Απλά η θητεία του συνέπεσε με μια πολύ κακή περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας και γι αυτό μας φάνηκε εμάς λίγο χειρότερος από τους προηγούμενους. Τώρα που έχει απέναντι του έναν αξιοπρεπή άνθρωπο με έναν εξαιρετικό ψηφοδέλτιο μπορούμε να προτάξουμε με ήσυχη τη συνείδησή μας την καταψήφισή του.

Γεννήθηκα 17 Νοέμβρη...και πέθανα 29 Ιούνη

Tuesday, May 6, 2014

0 comments

Ήμουν σε ένα πάρτυ στα γρασίδια του ΑΠΘ και περίμενα να ξημερώσει για να επιβιβαστώ στο πρωινό τρένο για Αθήνα εκείνο το βράδυ. Ήδη εκεί ένας σύντροφος με ενημερώνει πως έσκασε μια βόμβα στον Πειραιά στα χέρια ενός ανθρώπου που είναι ετοιμοθάνατος - πιθανότατα κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής της. Ώρες αργότερα, μέσα στο τρένο πια, ακούω από τους συνεπιβάτες μου με δυσπιστία πως οι διωκτικές αρχές ακουμπούν αυτή τη φορά την Επαναστατική Οργάνωση 17 Νοέμβρη. Μέχρι να φτάσει ο καρβουνιάρης στην Αθήνα αυτή η δυσπιστία έχει αρχίσει να υποχωρεί. Βλέπετε τόσο εγώ όσο και πολλοί άλλοι - και μετά την ανάγνωση του βιβλίου του Κουφοντίνα το ίδιο φαίνεται να ίσχυε και για πολλά από τα μέλη της οργάνωσης - πιστεύαμε πως η 17Ν είναι άτρωτη. Κάποιοι άλλοι πίστευαν πως είναι απολύτως ελεγχόμενη από τις Μυστικές Υπηρεσίες - και οι πιο ΚΚΕδες πως είναι δημιούργημα τους από το 1975 ακόμα. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της υπόθεσης είναι το γεγονός πως όπως αποδείχτηκε η 17Ν ήταν πλήρως στεγανοποιημένη, οι διωκτικές αρχές της χώρας και οι Άγγλοι, Αμερικάνοι, Τούρκοι και Γερμανοί συνεργάτες των διαφόρων μυστικών υπηρεσιών που είχαν κατά καιρούς μπλεχτεί στην προσπάθεια εξάρθρωσής της δεν είχαν καταφέρει τίποτα πέραν του να ταλαιπωρήσουν μερικούς συνήθεις υπόπτους, να ξοδέψουν απίθανα χρηματικά ποσά σιτίζοντας ένα δίκτυο ρουφιάνων και ασφαλιτών που κάποια στιγμή άρχισαν να τρώνε και λεφτά επικηρύξεων και γενικά να νοιώθουν υπόλογοι και ανίκανοι μπροστά στα υπερατλαντικά αφεντικά τους τα οποία ήθελαν να τελειώνουν με το αντάρτικο πόλης στη Δυτική Ευρώπη επιτέλους.

Ο Κουφοντίνας στο βιβλίο εξηγεί πώς ακριβώς έγινε αυτό πραγματικότητα, πως δηλαδή η 17Ν από πυρήνας του ΕΛΑ - μιας οργάνωσης κάθε άλλο παρά στεγανής - αμέσως μετά τη μεταπολίτευση και μετά τις ενέργειες κατά Γουέλς, Μάλλιου και Πέτρου μετατράπηκε σε στρατιωτική κλειστή στεγανή οργάνωση σταδιακά και αποφασιστικά πια μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Μέσα από ποιες πολιτικές και οργανωτικές κινήσεις και συζητήσεις είτε εσωτερικές είτε με τη συμμετοχή όμορων και περιφερειακών κύκλων εξελίχτηκε στην μηχανή εκτέλεσης ένοπλων προπαγανδιστικών ενεργειών που αλώνισε τη χώρα κατά το χρονικό διάστημα 1983-1992, πώς και γιατί παρήκμασε τόσο πολιτικά όσο και επιχειρησιακά στη συνέχεια μέχρι και το στιγμιαίο λάθος του 2002 που οδήγησε στην εξάρθρωσή της όπως και το γιατί τελικά ήταν τόσο εύκολη η διάλυση της μετά το λάθος αυτό. Επίσης ο συγγραφέας μας προσφέρει μια ανάγνωση της κρίσιμης περιόδου 1974-1981 από την οπτική γωνία ενός αντάρτη του πολυμορφικού κινήματος. Σε αυτό το πεδίο αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον συμπλήρωμα άλλων εκδόσεων και βιβλίων, όπως αυτών των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, των τόμων της Αντιπληροφόρησης - προπαγανδιστικό έντυπο του ΕΛΑ -, του θρυλικού βιβλίου "Πολυτεχνείο 1973-1984" αλλά και πηγών που μας έχει προσφέρει ο χώρος της ρεφορμιστικής αριστεράς και του κέντρου. Επιπροσθέτως, περιγράφει μερικώς - χωρίς να δίνει στοιχεία που θα βοηθούσαν τις διωκτικές αρχές - τη διαδικασία εκπαίδευσης και χτισίματος του απαραίτητου οπλοστασίου, την αυτομόρφωση που απαιτήθηκε σε τεχνικό επίπεδο και μια σειρά από επεισόδια, πολλά από αυτά χιουμοριστικά, κυρίως στα πρώτα χρόνια που δείχνουν πως δεν είχαμε να κάνουμε με εκπαιδευμένους αντάρτες αλλά με ανθρώπους που μαθαίνανε στην πορεία μέσα από τα λάθη και τις παραλήψεις τους.

Εάν όμως το βιβλίο του Κουφοντίνα ήταν μόνο αυτό, τότε θα είχε ενδιαφέρον και νόημα να διαβαστεί μόνο από συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων. Μελετητές του αστικού ή μητροπολιτικού αντάρτικου, εμπλεκόμενους σε αυτό στο παρελθόν, πράκτορες και αντιτρομοκρατικάριους, συγγενείς των θυμάτων ίσως. Εγώ σίγουρα θα το διάβαζα με ευχαρίστηση ακόμα και έτσι, θα δίσταζα όμως να το προτείνω σε ανθρώπους που δε συγγενεύουν πολιτικά με αυτούς τους χώρους. Ένας αστός ή ένας απλός δημοκράτης δε θα είχε λόγω να το διαβάσει εκτός αν είχε τόσο διευρυμένη φιλομάθεια που να θέλει να δει πώς ενήργησε μια εχθρική προς το σύστημα που πιστεύει - ή προς τον τρόπο ζωής του όπως λένε και οι Αμερικάνοι - πολιτική δύναμη. Το βιβλίο όμως δεν είναι αυτό. Ακόμα και στο πρώτο επίπεδο ανάγνωσης, ακόμα και γι αυτούς που δε γνωρίζουν την πορεία αυτών των πολιτικών δυνάμεων, το βιβλίο δίνει μια εικόνα του μυαλού και του ψυχικού κόσμου ενός παιδιού που μεγαλώνει μέσα στη χούντα και ενηλικιώνεται λίγο μετά από αυτή. Σε κοινωνιολογικό και ανθρωπολογικό επίπεδο το κείμενο συγκλονίζει. Δείχνει καταρχήν στον αναγνώστη πώς μέσα από μια σειρά απόλυτα λογικών επιλογών ένας ευαίσθητος νέος άνθρωπος μπορεί να εξελιχθεί σε αντάρτη, πώς μπορεί να οπλιστεί και να σκοτώσει ανθρώπους με τους οποίους δε συνδέεται στην προσωπική του σφαίρα. Δεν υπάρχει κάποιο άλμα πολιτικό. Δεν υπάρχει κάποιου είδους τρέλα ή παράνοια όπως άφηναν να εννοηθεί διάφοροι που έχουν αποπειραθεί να "ψυχολογοποιήσουν" την ένοπλη δράση, ούτε κάποια ιδιοτέλεια ως κίνητρο Μόνον απλά και μικρά βήματα. Η άρνηση του συνόλου της κοινωνικής λειτουργίας έρχεται φυσικά στον Κουφοντίνα και τους περισσότερους συντρόφους του. Διαβάζοντας το βιβλίο καταλαβαίνει κανείς το μείγμα των πολιτικών θέσεων συνδυαζόμενο με τις συγκεκριμένες πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις της περιόδου που οδήγησε τους ανθρώπους αυτούς να φτάσουν εκεί που έφτασαν. Για να μην πολυλογούμε το βιβλίο δεν απαντάει τόσο στα ερωτήματα Τί, Πού και Πότε όσο στο Πώς και κυρίως στο Γιατί. Και όχι μόνο με τα στεγνά πολιτικά επιχειρήματα που θα περίμενε και εν πολλοίς θα βαριόταν να διαβάσει κάποιος.

Πέραν αυτού υπάρχει η βάση της πολιτικής πλατφόρμας για όποιον ενδιαφέρεται - η κλασσική τριτοδιεθνιστική θέση μέχρι το 1956 και εν συνεχεία η κινεζόφιλη άποψη ενάντια στην ειρηνική συνύπαρξη του 20ου συνεδρίου του ΚΚΣΕ - αυτό που μας λέει το ΚΚΕ(μ-λ) δηλαδή - συνδυαζόμενη με τις θέσεις της Αβάνας και κυρίως τους Τουπαμάρος που είναι ό,τι πιο συγγενές στην Ε.Ο. 17Ν από ιδεολογικής απόψεως. Έντονη καταδίκη της ρεφορμιστικής αριστεράς όπως θα ανέμενε κανείς και επιχειρηματολογία περί της διορατικότητας των προκηρύξεων της οργάνωσης πάνω σε οικονομικά και κοινωνικά θέματα - αρκετά πειστική μάλιστα. Εντύπωση κάνει η αυτοκριτική τόσο σε θέματα οργανωτικά όσο και περί γενικής πολιτικής κατεύθυνσης. Το βιβλίο δεν αποτελεί μια αγιογραφία της 17Ν - το λέω για όσους ανησυχούν ότι μπορεί να καταλήξουν να διαβάσουν κάτι τέτοιο. Υπάρχουν και πιο προσωπικές αναφορές σε συγκεκριμένους συντρόφους - με ψευδώνυμα όλες πλην της περίπτωσης Γιάννη Σκανδάλη που δε ζει πια - αλλά και σε έρωτες, φιλίες εκτός πολιτικού αντάρτικου, στη γυναίκα και στο παιδί του συγγραφέα - που σήμερα δραστηριοποιείται στο νόμιμο πολιτικό πεδίο - αλλά και αναφορές σε άγνωστους ανθρώπους του λαού που βοήθησαν άθελα ή ηθελημένα όλα αυτά τα χρόνια την οργάνωση κάνοντας τα στραβά μάτια ή προσφέροντας ένα χαμόγελο αναγνώρισης και συγκατάβασης, ένα άρρητο αλλά σαφές "από μένα δεν έχετε να φοβάστε τίποτα", όχι από φόβο αλλά από ενσυναίσθηση. Η συγκίνηση κορυφώνεται σε ένα από τα τελευταία κεφάλαια, σε αυτό που εξιστορεί τις πράξεις του συγγραφέα από τη στιγμή που τραυματίζεται ο σύντροφός του στον Πειραιά μέχρι τη στιγμή που κατεβαίνει από το ταξί μπροστά στη ΓΑΔΑ για να σπεύσει να "σώσει οτιδήποτε αν σώζεται". Προσωπικά χαίρομαι που υπήρξα αυτήκοος μάρτυρας της απολογίας αυτού του ανθρώπου - που παραμένει κοινωνικός αγωνιστής για μένα - στο δικαστήριο, κάτι που αποτέλεσε μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές που έχω ζήσει, αλλά και της συμμετοχής μου στα εγχειρήματα συμπαράστασης στους πολιτικούς κρατούμενους την περίοδο 2002-2003. Χαίρομαι που παρακολούθησα όσο μπορούσα το πρωτοδικείο της 17Ν - ένα από τα μεγαλύτερα σχολεία περί της νομικής επιστήμης. Σίγουρα χαίρομαι που εκδόθηκε αυτό το βιβλίο και καλό θα ήταν αρκετοί από όσους ενοχλήθηκαν και επιχειρηματολόγησαν κατά της έκδοσης του να το διαβάσουν γιατί θα αλλάξουν γνώμη. Να κάνουν και αυτοί την αυτοκριτική τους.

Για το βιβλίο του Δημήτρη Κουφοντίνα

Friday, March 14, 2014

3 comments

Είναι ατυχής η επικρατούσα απόδοση του τερορισμού στα Ελληνικά ως "τρομοκρατία". Στα αγγλικά η λέξη δεν έχει την κατάληξη -cracy όπως democracy-δημοκρατία, theocracy-θεοκρατία κ.ο.κ. Οι -ισμοί άλλωστε γίνονται -κρατίες μετά την κατάληψη της εξουσίας. Και κάποιοι -ισμοί δεν έγιναν -κρατίες ποτέ είτε επειδή δεν μπορούσαν είτε επειδή δεν ήθελαν. Τρομοκρατία είναι να κυβερνάς-εξουσιάζεις με όπλο τον τρόμο και υπό αυτήν την έννοια δικαιώνεται ένα ακόμα κλασσικό σύνθημα, αυτό που λέει ότι τα κράτη είναι οι μόνοι τρομοκράτες. Και καθεστώς τρομοκρατίας είναι αυτό στο οποίο φοβάσαι μήπως αρρωστήσεις, μήπως μείνεις χωρίς δουλειά, μήπως χάσεις το σπίτι σου. Αυτό που συμβαίνει στην περίπτωσή μας είναι απλώς η μετατροπή της παλαιάς ψυχροπολεμικής έννοιας του εσωτερικού εχθρού σε αυτή του τρομοκράτη στα πλαίσια της νέας τηλεοπτικής εποχής.

Πέραν αυτών των κοινότοπων, ενδιαφέρον έχει η πορεία της ποινικής αντιμετώπισης του φαινομένου. Ο πρώτος αντιτρομοκρατικός νόμος της κυβέρνησης Μητσοτάκη άντεξε πολύ λίγο στο πολιτικό σκηνικό της εποχής. Όπως και τα περισσότερα πεπραγμένα εκείνης της κυβέρνησης εδραιώθηκε ως αντίληψη αργότερα και μάλιστα στη χείριστη εκδοχή του επί των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Ο αντιτρομοκρατικός νόμος επί υπουργείας Σταθόπουλου (εφ εξής "τρομονόμος") ήταν τελικά αυτός που έφτασε να εφαρμοστεί στις αίθουσες των δικαστηρίων και βάση αυτού δικάστηκαν τόσο η Ε.Ο. 17Ν όσο και ο ΕΛΑ αλλά και ο "Επαναστατικός Αγώνας". Τα κύρια στοιχεία του είναι αυτά που ισχύουν και σήμερα με κάποιες προσθήκες που τον κάνουν ακόμα πιο αυταρχικό και αντιδημοκρατικό (π.χ. "κουκουλονόμος"). Ο Μιχάλης Σταθόπουλος εξελέγη υφηγητής στη Νομική Σχολή Αθηνών το 1972 και ήταν ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τα γεγονότα του Χημείου το 1985 κρατώντας ταυτόχρονα και τη θέση του υφυπουργού Προεδρίας (ανεξάρτητα από πάντα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα). Η χρονολογία της εκλογής του στη Νομική μου θυμίζει ένα περιστατικό από το σχολείο όταν ένας φιλόλογος μας καυχιόνταν για το βαθμό που είχε πάρει στην Έκθεση όταν έδινε γενικές εξετάσεις και όταν τον ρώτησα πότε έδωσε, απάντησε "το 1970", οπότε του είπα πως η έκθεσή του θα πρέπει να ήταν συγκλονιστική. ΤΕΑτζής δηλωμένος αυτός, μάλλον δεν αντιλήφθηκε καν την ειρωνία.

Ο "τρομονόμος" Σταθόπουλου ψηφίστηκε με "fast-track" διαδικασίες. Όσοι έχουν συνηθίσει και αποδεχτεί τις σημερινές κοινοβουλευτικές διαδικασίες όπου όλα ψηφίζονται με τη διαδικασία του "κατεπείγοντος" ίσως δυσκολεύονται να καταλάβουν ότι αυτό από μόνο του ήταν ζήτημα τότε. Ψηφίστηκε καθ' αυτό τον τρόπο γιατί έπρεπε να προλάβει τη δίκη της 17Ν. Λίγους μήνες πριν άλλωστε, στο τελευταίο εφετείο του Αβραάμ Λεσπέρογλου - για την υπόθεση της ληστείας του 1982, αφού για την "Αντικρατική Πάλη" είχε ήδη αθωωθεί πανηγυρικά - και μετά από μία προκλητικά μεροληπτική διαδικασία υπό τον πρόεδρο του δικαστηρίου με πλείστα ευτράπελα - που σε κάθε περίπτωση είναι πταίσματα αν συγκριθούν με αυτά που γίνονται σήμερα, αλλά τότε έμοιαζαν πρωτόγνωρα - ο Λεσπέρογλου αθωώθηκε 4-3 στο Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο και όπως εύκολα φαντάζεται κανείς οι 4 που τον αθώωσαν ήταν οι ένορκοι. Αυτή ήταν και η τελευταία δίκη με πολιτική χροιά στην οποία συμμετείχαν ένορκοι. Έτσι σήμερα ο κάθε Σακκάς, ο κάθε Θεοφίλου και ο κάθε κάτοικος Σκουριών Χαλκιδικής δικάζονται μόνο από τακτικούς δικαστές.

Τα άλλα δύο στοιχεία εκείνου του νόμου που φωτογράφιζαν την υπόθεση της 17Ν ήταν η πρόβλεψη για προστατευόμενους μάρτυρες και η αναίρεση του αξιώματος "Ένοχος ένοχο ου ποιεί". Το πρώτο ήταν ένα φιάσκο καθώς ο μοναδικός μάρτυρας κατηγορίας από όσα θυμάμαι που μπήκε σε αυτήν την ρύθμιση ήταν ένας υποτιθέμενος αυτόπτης της δολοφονίας Περατικού ο οποίος απλώς επανέλαβε όλα τα κοινότοπα περί δραστών της 17Ν - ψηλός, τραγιάσκα ή καπέλο, λίγο κούτσαινε κ.ο.κ. Το δεύτερο όμως, ήταν αυτό που έδωσε έστω και λίγη αληθοφάνεια και "νομιμότητα" στις βαριές καταδικαστικές αποφάσεις. Βάση αυτού έγιναν αποδεχτές στο σώμα της δικογραφίας οι περιβόητες "ομολογίες", άλλες πλαστές, άλλες προϊόντα εκβιασμών και βασανιστηρίων και άλλες καθ υπαγόρευση προς διάφορους "μετανοημένους". Όταν μετά από μήνες ακροαματικής διαδικασίας η "ποιότητα" και η αξία των μαρτύρων κατηγορίας ήταν πια κοινός τόπος - ποσοστιαίες αναγνωρίσεις, αντιφάσεις κ.ο.κ. - το μόνο που είχε μείνει για να στηρίξει τις καταδίκες ήταν αυτές οι "ομολογίες".

Οι πρώτες 3-4 εβδομάδες της δίκης της 17Ν είχαν πολύ έντονο νομικό ενδιαφέρον καθώς ήταν αυτές κατά τις οποίες ετέθησαν - και απερρίφθησαν βέβαια - όλες οι νομικές ενστάσεις της υπεράσπισης. Συζητήθηκε η αντισυνταγματικότητα του τρομονόμου, το θέμα της δημοσιότητας της δίκης - που η υπεράσπιση επιθυμούσε διακαώς, ενώ η κατηγορούσα αρχή όχι -, το θέμα των ενόρκων, πολλά ζητήματα που αντιβαίναν στην ΕΣΔΑ και το Σύνταγμα της Ελλάδος, η ειδική αίθουσα, μέχρι και το απίστευτο φακέλωμα του οποίου θύματα ήμασταν όλοι εμείς που για διάφορους λόγους θέλαμε να παρακολουθήσουμε τη δίκη στην ειδική αίθουσα των Γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού. Μάλιστα κάποιοι από μας δεν κατάφεραν να ταξιδεύσουν στην Αμερική μετά τη δίκη αυτή γιατί είχαν κίτρινο καρτελάκι - αυτό που σου έδιναν εάν δεν ήσουν δημοσιογράφος - καθώς η λίστα πήγε σούμπιτη στην Αμερικανική Πρεσβεία. Τελικά τα πρακτικά της Δίκης κυκλοφόρησαν - και μοσχοπούλησαν - σε έντυπες συνέχειες στα περίπτερα και τα έχω ακόμη στο σπίτι - η προφανής κατάληξή τους είναι να αποτελέσουν ευρήματα της αντιτρομοκρατικής αν ποτέ με επισκεφτεί. Τα κυκλοφορούσε η εκδοτική εταιρεία που έβγαζε το περιοδικό ΜΕΤΡΟ. Αργότερα κυκλοφόρησαν και σαν βιβλίο και προτείνονται ανεπιφύλακτα για πολιτικούς και νομικούς λόγους σε κάθε ενδιαφερόμενο. Για φοιτητές του ποινικού της Νομικής δε, πιστεύω πως θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικό ανάγνωσμα.

Η 17Ν ηττήθηκε πολιτικά στο τέλος της δεκατίας του 80 και κυρίως μετά τη δολοφονία Μπακογιάννη. Μετά το χτύπημα κατά Παλαιοκρασσά και το θάνατο του Αξαρλιάν δε, ήταν πλέον ένα αστυνομικό σίριαλ σε συνέχειες που διαβάζαμε στις εφημερίδες. Κανείς λογικός άνθρωπος δεν πολτοποιεί τη συνολική δράση της από τον Ουέλς και τον Μάλλιο μέχρι και τον Σόντερς σε ένα τσουβάλι. Άλλωστε και στον πιο ερασιτέχνη μελετητή της, γίνονται διακριτές οι χρονικές περίοδοί της. Αντιδικτατορική, αντιαμερικανική/αντιϊμπεριαλιστική, αντιδημοσιογραφική, βιομηχανικό σαμποτάζ, αντιτουρκική κλπ. Μεγαλύτερη απόδειξη αυτής της ήττας δεν είναι παρά το είδος των ανθρώπων που κατάφερνε να στρατολογεί από ένα σημείο και μετά. Εκκολαπτόμενοι ρουφιάνοι οι μισοί - όπως αποδείχτηκε - και προφανέστατα άνθρωποι με ψυχολογικά προβλήματα οι υπόλοιποι. Η απόπειρα κάποιων να παρουσιάζεται ως ενιαία η δράση της είναι συνήθως εκ του πονηρού. Βολεύει βλέπετε στην νέα ακροδεξιά τάξη πραγμάτων που βλέπουμε γύρω μας να δικαιώνονται και οι "ξεροί" Μάλλιοι, Πέτρου και Μομφεράτοι μαζί με τους χλωρούς. Βολεύει επίσης να ξεχαστούν και διάφορα άλλα συστατικά της υπόθεσης, όπως οι αμοιβές επί πληροφοριών που κατέληξαν σε "φίλιες" τσέπες και οδήγησαν στο φιάσκο της Λουίζης Ριανκούρ, οι ιδιωτικές έρευνες του Βαρδινογιάννη που έψαχνε τους υποψήφιους δολοφόνους του σε αντίθετα προς τα δικά του επιχειρηματικά συμφέροντα, η υπόθεση Λεγάκη και η τακτική της Αντιτρομοκρατικής να μοιράζει όπλα από δω κι από κει για να δει αν θα εμφανιστούν σε χτύπημα της οργάνωσης, η φάμπρικα των χαρακτηρισμών διάφορων περιστατικών ως "τρομοκρατικά" και η απόδοσή τους στη 17Ν για να τύχουν τα "θύματα" των περιστατικών, ευνοϊκής οικονομικής αντιμετώπισης - από ληστείες σε βενζινάδικα μέχρι την υπόθεση Μιχαλολιάκου και πάει λέγοντας. Πολλά από αυτά αναδείχθηκαν στη δίκη της οργάνωσης.

Σήμερα, που ο αυταρχισμός σε όλο το σύστημα καταστολής και σωφρονισμού είναι πρωτόγνωρος για τα μεταπολιτευτικά δεδομένα και που ετοιμάζεται φυλακή στο Δομοκό με προδιαγραφές που θυμίζουν της τρύπα της Καλκούτας, τις ημέρες αυτές που στο νοσοκομείο-σανατόριο-κολαστήριο των φυλακών Κορυδαλλού εκτυλίσσονται μεσαιωνικά γεγονότα - σήμερα που η ακροδεξιά ανεβαίνει πανευρωπαϊκά και σε κάποιες περιπτώσει έχει και την ευλογία των ηγεσιών της ΕΕ, σε μία χώρα που έχει ακροδεξιούς σε νευραλγικά υπουργικά πόστα, οι αντιδράσεις στην έκδοση του βιβλίου ενός φυλακισμένου σχεδόν σε απομόνωση επί δέκα έτη, επιχειρησιακού ηγέτη του τελευταίου αντάρτικου πόλεως μαρξιστικής προέλευσης στον ανεπτυγμένο κόσμο, είναι ύποπτες εξ ορισμού. Όσοι ανησυχούν πως οι πολιτικές πρακτικές που έζησε η Ευρώπη τον περασμένο αιώνα μπορεί να αναβιώσουν, ας σταματήσουν να οδηγούν τις κοινωνίες στις ίδιες συνθήκες που γέννησαν αυτές τις πρακτικές και ας αφήσουν τα βιβλία ελεύθερα να πετούν.

----------------------------

ΥΓ: Ο Jeffrey Archer ήταν ο υποψήφιος δήμαρχος Λονδίνου των Tories, όταν λίγους μήνες πριν τις εκλογές έσκασε το σκάνδαλο που τον ενέπλεκε σε υπόθεση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Κατηγορήθηκε για ψευδορκία σε παλαιότερη δίκη, καταδικάστηκε και πήγε κανονικότατα στη φυλακή, όπου έγραψε τα Prison Diaries του, εκπληκτικά βιβλία που αποτελούν μία από τις καλύτερες πηγές για να μάθει κανείς για το βρετανικό σωφρονιστικό σύστημα. Μεγάλος μπεστ-σελλερίστας, τα βιβλία του πωλούνται κανονικά στο Free Thinking Zone.