"Πάνω Σύνταγμα", "Κάτω Σύνταγμα" και πλαγίως του Συντάγματος

"Ζούμε πρωτόγνωρα γεγονότα". Σε αυτήν την πρόταση συμπυκνώνεται η κοινή συνισταμένη όλων των αναλύσεων από όλες τις πλευρές. Και σε αυτήν την πρόταση τερματίζει οποιαδήποτε έννοια κοινωνικής συμφωνίας πάνω στα τεκταινόμενα. Η "κοινή γνώμη", αυτό το μέχρι προ λίγων χρόνων πλειοψηφικό μπλοκ που ζούσε με πάνω κάτω συγκεκριμένο τρόπο και πίστευε πάνω κάτω συγκεκριμένα πράγματα δεν υπάρχει πια. Αυτό το καταπιεστικό - για όσους από μας δεν ανήκαμε σε αυτό - 90% που ένοιωθε περήφανο το 2004, που ήθελε να σπουδάσει τα παιδιά του, που έλεγε τους Αμερικάνους φονιάδες των λαών και συμπαθούσε τον Μιλόσεβιτς, που είχε έφεση και ανοχή στην παραβατικότητα, που αποτελούνταν από καλοφαγάδες που ακούν Νταλάρα και Πυξ Λαξ, που διάβαζε Θέμελη και Κούντερα - όταν διάβαζε κάτι - έχει εξαφανιστεί. Η συνοχή του δεν υπονομεύτηκε από τα πολιτικά άκρα - όπως αυτά ήλπιζαν - ούτε από την υπόσχεση του άνετου καταναλωτικού βίου - όπως ίσως ήλπιζαν οι διαφημιστές του συστήματος. Αυτό που το κλόνισε τελικά ήταν το τέλος της πίστης στην "εύρυθμη λειτουργία των πραγμάτων". Ξαφνικά ο αυτόματος πιλότος εκπαιδευτικά εφόδια-εργασία-οικογένεια μπορεί κάλλιστα να ρίξει τη βάρκα πάνω στα βράχια. Και αυτό ισχύει για όλους, ακόμα και γι αυτούς που λόγω μιας ιδιάζουσας συναισθηματικής αναπηρίας παρέμεναν προσκολλημένοι στο "κύριο ρεύμα" ό,τι και να συνέβαινε. Το συστημικό 90% μας έχει αποχαιρετίσει.

Όλοι όμως όσοι επιζητούσαμε αυτήν την κατάρρευση, είμαστε μουδιασμένοι. Η κομμουνιστογενής αριστερά βρίσκεται σε θέση απόλυτης αμηχανίας, καθώς παρά τις προσπάθειές της όλα αυτά τα χρόνια, θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι του συστήματος. Η πάγια θέση της για πολιτική δράση στους χώρους εργασίας και η κοντόφθαλμη ανάλυσή της περί επαναστατικού υποκειμένου έχει γυρίσει μπούμερανγκ. Ίσως ένα από τα λίγα κοινά όσων έχουν βγει στο δρόμο την τελευταία βδομάδα είναι η απέχθεια προς τον θεσμοθετημένο συνδικαλισμό. Ο πολιτικός χώρος από τον οποίο προέρχομαι - αυτό που τα ΜΜΕ ονομάζουν αντιεξουσιαστικό - στις συχνές ονειρώξεις του ήθελε τον κόσμο σχεδόν να παίρνει τα όπλα και να ανατρέπει τους "τυράννους". Άλλα πιο "εναλλακτικά" κομμάτια πίστευαν πως θα έβρισκαν στο δρόμο, όταν θα ερχόταν η στιγμή, μια - ας την ονομάσουμε - "λεγεώνα των καλλιεργημένων" που θα προτάσσει την αλληλεγγύη, ενώ ο "χειρότερος" θα παίζει τον Καστοριάδη στα δάχτυλα και στα πάρτυ γενεθλίων θα βλέπουμε όλοι Φασμπίντερ. Η ακροδεξιά πάλι - το αντισυστημικό κομμάτι της άλλης πλευράς - πίστεψε με αρκετές δόσεις οπορτουνισμού πως θα καταφέρει να εισχωρήσει και να προωθήσει την ατζέντα της μέσα στη γενικότερη αναστάτωση. Δυστυχώς έχει καταφέρει να κινητοποιήσει τις δυνάμεις της σκορπώντας τον τρόμο στις γειτονιές του κέντρου, όμως σταδιακά από τις μαζικές συγκεντρώσεις έχει αρχίζει να εξοστρακίζεται. Λόγω ρευστότητας είναι πιο επικίνδυνη από ποτέ, δε νομίζω όμως πως θα έχει λόγο σε μια ενδεχόμενη νέα πολιτική κατάσταση. Κυρίως διότι η κοινοβουλευτική εκδοχή της τζόγαρε κοντόφθαλμα στο θέμα του μνημονίου και τα ζάρια ήρθαν ανάποδα.

"Όλα είναι φλου" λοιπόν. Καλώς ή κακώς. Μεγαλύτερη απόδειξη αυτού δεν είναι άλλη από τη σύνθεση των ομάδων που έχουν καταλάβει το Σύνταγμα. Την ίδια στιγμή που στο πάνω μέρος της πλατείας διάφοροι περίεργοι ξεκαβλώνουν με εφόδια ελληνικές σημαίες, μούντζες και γηπεδικά συνθήματα, λίγα μέτρα πιο κάτω κάποιοι ανακαλύπτουν τη γενική συνέλευση. Ας προβληματιστούμε όσοι από μας έχουμε συμμετάσχει σε αναρίθμητες αμεσοδημοκρατικές γενικές συνελεύσεις όλα αυτά τα χρόνια αδυνατώντας να πείσουμε τον οποιονδήποτε έξω από το κοπάδι μας για τη λειτουργικότητα και το ενδιαφέρον τους. Όλοι αυτοί που ψιθυρίζαμε "τώρα θα μιλήσει ο τέτοιος" στις συνελεύσεις μας, τώρα δε γνωρίζουμε κανέναν από αυτούς που συμμετέχουν στη συνέλευση του "Κάτω Συντάγματος". Ας προβληματιστούν αντιστοίχως και όλοι αυτοί που τόσα χρόνια έθεταν τον πλήρη έλεγχο ως προϋπόθεση συμμετοχής σε οτιδήποτε συνέβαινε. Αυτοί που προτιμούσαν κάτι να πεθάνει από το να διαφοροποιηθεί έστω και λίγο από τη ντετερμινιστική και απαρχαιωμένη πολιτική τους ανάλυση. Αυτοί που μπορούσαν να σου απαριθμήσουν τα μπλοκ μιας διαδήλωσης στη σωστή τους σειρά και τους γενικούς γραμματείς του ΚΚ Σοβιετικής Ένωσης απ έξω και ανακατωτά.

Σήμερα αγόρασα εφημερίδα μετά από πολύ καιρό. Όχι για να ενημερωθώ για κάτι φυσικά. Ήθελα να "θρηνήσω" λίγο μέσα στο μετρό την ήττα της Manchester United (ο καθένας τον πόνο του) και να δω τί έκταση καταλαμβάνουν τα γεγονότα της πλατείας Συντάγματος. Δεν μπορώ να πω πως δεν το περίμενα παρόλα αυτά παραμένει τραγικό. Η ¨εκλογή" της Ντόρας Μπακογιάννη στην ηγεσία της Δημοκρατικής Αφασίας - συγγνώμη Συμμαχίας - θεωρείται σημαντικότερη από τα γεγονότα της πλατείας Συντάγματος. Επίσης διάβασα για τις τιμές των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, την υποτιθέμενη συζήτηση κάτω από το τραπέζι που διεξάγεται μεταξύ Παπανδρέου και Σαμαρά και διάφορες γενικότητες για την Τρόικα και την 5η δόση του δανείου. Για το Σύνταγμα ελάχιστα πράγματα και για τα πογκρόμ των φασιστών τίποτα. Εικόνα από την τηλεόραση δεν έχω, μετά την κηδεία του Σαββάτου στην μπάλα την ξανάβγαλα από την πρίζα, αλλά από τα όσα διαβάζω στα ιστολόγια, πρέπει να είναι μηδαμινή η κάλυψη σε σχέση με τη σημαντικότητα των γεγονότων.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν οι απευθείας - και όχι μέσω των χειραγωγημένων ΜΜΕ - αντιδράσεις του καθεστώτος. Ο Πάγκαλος μοιάζει να έχει βάλει ένα στοίχημα με τον εαυτό του και νομίζω πως η περίπτωση του πια χρήζει ψυχιατρικής διερεύνησης. Ίσως ο χαρακτήρας του να μην του επιτρέπει να αλλάξει ρότα και προβλέπω πως δε θα το κάνει ακόμα και μπροστά σε μια ακραία κατάσταση, ακόμα κι αν κινδυνεύσει σε κάποια φάση η σωματική του ακεραιότητα ή η ασφαλής παραμονή του στη χώρα. Διάφοροι κύριοι και κυρίες "Τίποτα", χειροκροτητές και ψηφίσαντες του μνημονίου - π.χ. η Πέμη Ζούνη - έχουν επιλέξει το "αν δεν ήμουν βουλευτής θα ήμουν μαζί τους". Αναρωτιέμαι για το αν πιστεύουν πραγματικά αυτοί οι άνθρωποι πως θα συνεχίσουν να υπάρχουν στο πολιτικό σκηνικό ή απλώς "κολλάνε" ένσημα περιμένοντας το τέλος και την επιστροφή στην οποία κοινωνική τους δραστηριότητα έχουν βάλει στη ναφθαλίνη για να γίνουν βουλευτές. Η απόγνωση όμως των υπερασπιστών του μνημονιακού μονόδρομου που θέλει πάση θυσία την παραμονή της χώρας στο Ευρώ φαίνεται πολύ καθαρά στο "φρέσκο" επιχείρημα τους, αυτό που μας λέει δηλαδή πως τυχόν επιστροφή στη δραχμή θα μας γυρνούσε 50 χρόνια πίσω. Εντάξει είναι κατανοητό πως όλα τα επιχειρήματα που έχουν βάση την οικονομική επιστήμη έχουν καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος, θα περίμενε όμως κανείς κάτι πιο έξυπνο από αυτό. Γιατί όταν έχεις απέναντί σου παιδιά 25 και 30 χρονών, παιδιά που δεν έχουν καμία προοπτική οικονομικής ανεξαρτησίας μέσα από την εργασία, παιδιά που έχουν δει όμως τους γονείς τους - που ήταν στην ίδια ηλικία με αυτά 50 χρόνια πριν - να έχουν χτίσει σπίτια και να έχουν γίνει υπέρβαροι από το φαΐ· όταν "απειλείς" λοιπόν αυτά τα παιδιά με αυτό το υποτιθέμενο "πισωγύρισμα" - που φυσικά δεν είναι αλήθεια ούτως ή άλλως - δεν μπορεί να περιμένεις το επιχείρημά σου να έχει αποτελέσματα. Μας είπαν πως η αποχώρηση από το ευρώ θα μειώσει τα εισοδήματα - μειώνονται και τώρα και μάλιστα δραματικά! - πως θα έρθει στάση εμπορίου - θα έρθει και τώρα! - πως θα μείνει η Ελλάδα εκτός αγορών για πολλά χρόνια - θα γίνει ούτως ή άλλως! - πως θα ακριβύνουν τα πάντα - θα ακριβύνουν και τώρα!. Όλα αυτά δεν μπορούν να κρύψουν το γεγονός πως οι βασικές συνέπειες μιας διαγραφής χρέους και εξόδου από το Ευρώ θα είναι δύο: θα χάσουν λεφτά οι τραπεζίτες και η Ελλάδα δε θα χρωστάει 350 δις. Και τα υπόλοιπα παλεύονται. Σε λίγο το μόνο επιχείρημα που θα τους μείνει είναι πως δε θα μας ψηφίζουν οι ξένοι στην Eurovision και δε θα έχει κοινοτικούς παίκτες ο Παναθηναϊκός.